Misselijkheid

Fretten vertonen regelmatig tekenen van misselijkheid, welke door de eigenaar en/of dierenarts niet of onvoldoende worden opgemerkt. Het gedrag wordt niet herkend als teken van misselijkheid of er wordt een andere betekenis aan gegeven. Bijvoorbeeld het aflikken van de lippen (zie foto) wordt vaak gezien als een teken dat het fretje het eten lekker vond of zijn bekje wil schoonpoetsen. Fretten zijn bovendien hele sterke dieren die gezond gedrag (spelen, rondrennen) vertonen naast ziek gedrag.

Misselijkheid bij fretten wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door maagproblemen Indien er tevens sprake is van afwijkende ontlasting is het darmkanaal er vaak bij betrokken. Het is dus goed mogelijk dat de ontlasting van uw fret er prima uitziet maar het fretje lijdende is aan een (vaak chronische) maagontsteking. Problemen in het maag-darmkanaal bij de fret zijn vrijwel altijd ten gevolge van een ontsteking. Tumoren komen hier slechts weinig voor.

Misselijkheid kan ook worden veroorzaakt door lever-, galweg- en alvleesklier. Vaak zijn deze echter het (uiteindelijke) gevolg van primaire aandoeningen maag- en of darmproblemen. Ook fretten in nierfalen, waarbij de nieren hun gifstoffen niet meer kwijt kunnen, zijn misselijk doordat de gifstoffen het maagslijmvlies aantasten.

Gedrag dat op misselijkheid bij het fretje wijst, is vaak het beste te zien vlak voor, tijdens of na het eten. Bij het eten van vloeibaar voedsel, zoals brokkenbrij of het Waltham papje (RC Convalescence Support Instant Diet) is het over het algemeen het meest duidelijk. Sommige fretten laten het echter juist weer beter zien bij het eten van brokjes. Er is een onderscheid in het gedrag van misselijke fretten te maken tussen:

1. Ernstige misselijkheids-tekenen;

2. Minder ernstige misselijkheids-tekenen.

Ad 1. Ernstige misselijkheids-tekenen:

• Braken: Fretten braken niet makkelijk. De stimulans om te braken moet wel erg heftig zijn, wil het diertje zijn voedsel er uit braken. Indien een fretje eenmalig heeft gebraakt maar verder geen van onderstaande misselijkheidstekenen laat zien, kunt u het gerust even aankijken. Mits het fretje ook verder een levendige en gezonde indruk maakt.

• Knarsetanden tijdens of na het eten. Je hoort een schrapend geluid waarbij de kiezen langs elkaar schuren. Vaak bewegen hierbij tevens de spieren boven op de schedel, tussen de oren.

• Met de kop naar achteren bewegen tijdens het eten. Hierbij kan het snuitje richting de borst (tussen de voorpoten) gaan maar ook naar de flanken.

• Knagen aan dekentjes, slaapzakjes, doeken, tapijt e.d. Klittenband is een uitzondering, daar knagen veel fretten aan, zonder dat ze misselijk zijn.

• Met de pootjes heftig aan de bek krabben. Dit komt meestal voor tijdens of na het eten. Het ziet eruit alsof het diertje zijn tanden uit de bek wil krabben. Kijk eerst of er geen brokje klem zit, als dat niet het geval is dan is het fretje zeer waarschijnlijk misselijk. Sommige fretjes vegen terwijl ze liggen, met hun pootjes aan hun snoetje, dat is ander gedrag.

• Zwarte stukken in de ontlasting. De ontlasting kan normaal gevormd zijn maar naast de normale bruine kleur een zwart gedeelte laten zien. Dit kan duiden op een bloeding in het voorste deel van het maag-darmkanaal. Indien deze bloeding heel ernstig is wordt de ontlasting donkere zwarte drab.

• Trillen tijdens of na het eten. Het trillen is in dit geval een teken van zich beroerd voelen.

• Een opgezette staart tijdens het eten. De haren van de staart gaan hierbij wijd uitstaan.

• Het fretje moet gestimuleerd worden om te eten. Bijvoorbeeld het diertje wordt op schoot of op de arm genomen. Vaak wordt het diertje extra gestimuleerd door het van de vingers te laten likken of met een lepeltje te voeren.

Ad 2. Minder ernstige misselijkheids-tekenen:

• Met de tong de bovenlippen regelmatig aflikken. Dit kan gebeuren vlak voor, tijdens of na het eten. Bij sommige fretten ook onafhankelijk van het eten. Vaak wordt hierbij onterecht gedacht dat het diertje zijn lippen wil schoon likken of dat het fretje hiermee aangeeft dat het eten goed heeft gesmaakt.

• Bek overdreven afvegen na het eten (langer dan 2 seconden). Dit gedrag wordt ook vaak verkeerd geïnterpreteerd als het schoonmaken van het snoetje. Gezonde fretten doen dat slechts zeer kort of niet.

• Indien vloeibaar voedsel (bv. brokkenbrij of het Waltham papje) wordt gegeven gaat het diertje voordat het begint met eten (of soms na enige tijd) langs de randjes van het bakje likken. Het fretje hangt vaak ook een beetje boven het eten, regelmatig daarbij tussendoor de lippen aflikkend. Soms ook met een opgetrokken neus. Het diertje stopt soms te snel of loopt tussendoor even weg. Ik noem dat meestal: 'De Waltham eten alsof het te heet is'.

• Vaak op en af de poepbak gaan. Door de pijn in hun buik zetten ze niet door met het aanspannen van de buikspieren om te poepen of plassen. Soms hoor je deze fretten hierbij kreunen. Dit gedrag kan echter ook voorkomen bij andere ziekten dan die van het maag-darmkanaal.

• Regelmatig de hik hebben.

• Plat gaan liggen na het eten. Het diertje ligt languit plat op zijn buik en ligt te staren. Meestal kortdurend.

• Onrustig gedrag na het eten. Denk hierbij aan fanatiek het 'bed' opmaken, graven in de poepbak. Achteruit lopen na het eten. De poepbak door de kooi verplaatsen.

• Het Waltham papje niet 'lusten'. Vrijwel iedere fret vindt dit papje heerlijk naarmate het diertje hieraan gewend is (meestal na 1 dag). Fretten die eerder dit papje wel graag wilden eten maar het plots niet meer willen, zijn sterk verdacht van acute problemen met de maag. Ze worden dan te misselijk van dit krachtvoer en beginnen er niet aan. De reuk zorgt al voor productie van maagzuur in de zieke maag en dit doet pijn in de wondjes van de maag. Indien deze pijn erger is dan het verlangen om het heerlijke Waltham papje te eten zal het fretje er niet aan beginnen. Daar veel fretten het papje echter verschrikkelijk lekker vinden, gaan ze uiteindelijk het toch wel eten maar laten bovenstaande gedragingen zien.

Wat te doen bij fretten die gedragingen vertonen van misselijkheid

Bij fretten die ernstige misselijkheids-tekenen laten zien, is het altijd verstandig om contact op te nemen met een dierenarts die verstand heeft van fretten en hun ziekten. Fretten die een enkele keer een minder ernstig misselijkheids-teken laten zien, maar verder niet afvallen zou ik goed in de gaten houden. Het is altijd aan te raden om van het gedrag korte filmpjes (bv. met uw telefoon) te maken en deze aan de behandelend arts te laten zien.

Bij de behandeling van een fret met gedrag dat op misselijkheid duidt, is het zoeken naar de oorzaak belangrijk om niet alleen medicatie in te zetten, maar te verlossen van de problemen. Hiervoor is een uitgebreide beschouwing van oorzaak, huisvesting, voeding, bijkomende aandoeningen, herkomst en aard van het fretje sterk aan te raden.

Bron: Drs. Hanneke Roest, frettendierenarts, Frettenkliniek