Doofheid

Welke fretten zijn doof:

Doofheid komt veel voor bij fretten met bijzondere witte aftekeningen zoals:

• De Panda fret: een volledig witte kop met vrijwel geen masker.

• De Blaze fret: witte vlekken of strepen op de kop.

• De Polkadot fret: witte vlekken over het gehele lichaam.

• De DEW (Dark Eye White) fret: een grotendeels witte fret (als een albino) met donkere ogen, soms met een donkere staart of een donkere streep over de rug.

Deze doofheid is aangeboren en erfelijk bepaald. De meeste dove fretten vallen binnen deze groep.

Doofheid komt voor bij fretten met een ernstige chronische middenoorontsteking door aantasting van het trommelvlies en/of de hier achter liggende gehoororgaantjes. Totale doofheid beiderzijds komt hierbij zelden voor. Meestal gaat het om een verminderde gehoorfunctie.

Doofheid kan een enkele keer ontstaan na het gebruik van bepaalde medicijnen zoals antibiotica die behoren tot de groep van de aminoglycosiden (oa. Gentamycine). Deze medicatie kan doofheid veroorzaken of het nu via tabletten, per injektie of direkt in het oor wordt gegeven. Ook het gebruik van oor-preparaten kunnen het binnenoor beschadigen als het trommelvlies niet intact is. Wees daar dus voorzichtig mee. Gebruik alleen oorzalven of -druppels die door de dierenarts zijn voorgeschreven.

Hoe ontstaat erfelijk bepaalde aangeboren doofheid:

De witte aftekeningen zijn het gevolg van een mutatie in de cellen van de neurale kammen (“neural crest disorder”). Deze cellen zijn behalve voor de pigmentatie, ook verantwoordelijk voor andere belangrijke functies van het lichaam. Vroeg of laat kunnen er dan ook meerdere gezondheidsproblemen naar voren komen bij deze dieren.

Fretten met de genoemde witte aftekeningen kunnen geheel of gedeeltelijke doof zijn door het gebrek aan pigmentcellen vanuit de neurale kammen. Deze pigmentcellen spelen een rol bij de ontwikkeling van het gehoor. Op latere leeftijd kunnen zich bij deze dieren daarnaast ook makkelijker hartproblemen en maag-darmproblemen ontwikkelen doordat deze neurale cellen ook belangrijk zijn voor oa. de ontwikkeling van het hart, de grote bloedvaten en het perifere zenuwstelsel. Aanvankelijk werd gedacht dat het hierbij om het Waardenburg-syndroom ging, tegenwoordig is men er nagenoeg zeker van dat het om een mutatie in het KIT-gen gaat.

Niet alle fretten met bovengenoemde witte aftekeningen zijn doof. Dat hangt af van de mate waarin de mutatie in het KIT-gen tot expressie komt. Echter deze fretten dragen wel allemaal het gemuteerde gen met zich mee. Fokken met deze kleurafwijkingen is dan ook niet verstandig!

Wat merk je aan een dove fret:
Veel eigenaren hebben niet door dat hun fret doof is. Fretten reageren immers meestal op geluid zoals kleine kinderen… ze horen wat ze willen horen. Toch zijn er genoeg fretten die je bij hun naam kunt roepen, die dan gelijk opkijken en naar je toekomen. Echter veel fretten gaan gewoon door met waar ze mee bezig zijn. Als je goed oplet, kun je aan deze dove fretten merken dat ze schrikken als je ze van achteren onverwacht benaderd. Dove fretten kunnen eventueel ook sneller bijten als ze schrikken van een aanraking.

Dove fretten maken vaak andere geluiden dan horende fretten. Als ze opgewonden of geschrokken zijn kunnen ze soms een veel heftiger en luider geluid maken dan je zou verwachten. Hissen is meestal een teken van onbehagen bij een fretje. Maar een dove fret kan dat geluid maken terwijl hij gewoon door de kamer loopt of aan het spelen is.

Hun vocale communicatie naar andere fretten wordt vaak door de andere fretten niet begrepen en zelf horen ze natuurlijk ook niet wat een andere fret hun “verteld”. Dat kan enige verwarring bij beide partijen veroorzaken. Soms leidt dit tot een meer in zichzelf terug getrokken doof fretje dat zijn eigen gang gaat binnen de groep maar het kan ook zijn dat ze zich aanpassen en goed functioneren in een groep. Een doof fretje kun je meestal goed (aan een tuigje) mee naar buiten nemen, ze schrikken niet van alle harde geluiden en lopen meestal al snuffelend gezellig met je mee.

De diagnose

De dierenarts kan alleen de uitwendige gehoorgang inspecteren met een oorkijker. Het is niet mogelijk om verder dan het trommelvlies te kijken. Indien er langdurig een ernstige oormijtinfectie aanwezig is er een redelijke kans dat het diertje ook een chronische middenoorontsteking heeft. Dit kan in enkele gevallen tot gehoor beschadiging leiden. De aangeboren erfelijke doofheid komt echter veel meer voor en is te vermoeden door het uiterlijk van de fret.

In een vreemde omgeving zoals een dierenartsen praktijk zal een fret niet gemakkelijk op doofheid te testen zijn. Het diertje is zo bezig met nieuwe indrukken en geuren dat hij waarschijnlijk zelfs niet eens op harde geluiden reageert. Daarom kan een fretje het beste thuis getest worden. Let op, een fret kan ook reageren op trillingen en luchtverplaatsing zoals dat gebeurt bij op de vloer stampen of in de handen klappen. Neem een bel, een klikker, een toeter of iets dergelijks en houd het achter je rug. Op het moment dat het fretje bij je vandaan loopt laat je het geluid horen en bekijk je of het diertje op een of andere manier een reactie geeft. Wissel hoge met lage geluiden af. Het kan zijn dat het fretje wel hoge tonen maar geen lage tonen hoort.

Op internet staat een filmpje over de reactie van een horende en een dove fret op het aanzetten van een stofzuiger. Zie:

De BAER-test (Brainstem Auditory Evoked Response) is een zekere manier om de functie van het gehoor te testen. Gekeken wordt of er in de hersenen reacties optreden bij het aanbieden van geluidsprikkels aan ieder oor afzonderlijk.
Het fretje wordt licht onder narcose gebracht zodat het diertje het toelaat dat er twee dunne electroden worden geplaatst bij de beide oren en eentje midden op het voorhoofd. Daarna krijgt het diertje een dopje in één oor waaruit de "clicks" komen via de computer. Door middel van de electroden wordt gekeken of de hersenen reageren op deze geluiden. Is dit het geval, dan weet men dat het signaal de weg van lucht, trommelvlies, gehoorbeentjesketen, zenuwsensors in het slakkenhuis en gehoorzenuw in ieder geval met succes heeft doorlopen. De Baer-test

De behandeling

Er bestaat geen behandeling voor doofheid. Maar een dove fret kan een goed leven hebben mits er rekening wordt gehouden met de handicap. Benader deze fretten liefst van voren zodat ze handelingen als oppakken en aanraken aan zien komen. Om deze fretten te leren bij je te komen kun je visuele signalen gebruiken zoals het schijnen met een zaklamp. Ook kun je de trillingen van de vloer gebruiken als je erop stampt. 

Op internet staan prachtige verhalen (voornamelijk in het Engels) over hoe eigenaren omgaan met een doof fretje……

Bron: Drs. Hanneke Roest, frettendierenarts, Frettenkliniek